SGP: géén coffeeshop in Papendrecht

Donderdag 20 maart 2025 debatteerde de gemeenteraad over het coffeeshopbeleid in Papendrecht. Het debat was een initiatief van de fracties van GroenLinks en D66. Namens de SGP-fractie voerde Ardjan Boersma het woord. Lees hieronder zijn volledige speech in de eerste termijn van het debat. Of bekijk zijn bijdrage in de tweede termijn (inclusief interrupties van GL en D66)!

Normatieve keuze

Het is goed als fracties thema’s die hen na aan het hart liggen agenderen voor het politieke debat. De vragen die GroenLinks en D66 aan ons voorleggen, zijn naar de letter genomen nogal beperkt: heeft u een brief van het college gelezen en bent u bereid om een werkbezoek te brengen aan de coffeeshop in Zwijndrecht. Ik zou op deze gesloten vragen makkelijk kunnen antwoorden met ‘ja’ en ‘nee’, maar dat doet geen recht aan de voorbereiding die er door beide fracties in is gestoken en leidt ook niet echt tot een politiek debat. En dat lijkt me toch wel de bedoeling van deze oordeelsvormende vergadering. Vandaar dat ik toch iets méér wil zeggen over het standpunt van de SGP-fractie. En laat ik daarbij meteen zeggen: coffeeshopbeleid vraagt niet primair om pragmatische, maar om normatieve keuzes.

Bestuursakkoord

In Nederland wordt de verkoop en gebruik van wiet in coffeeshops gedoogd. Gemeenten mogen zelf kiezen of zij coffeeshops toestaan of niet. De SGP is landelijk en lokaal altijd glashelder geweest. Wij zijn tegen het gedoogbeleid. Gelukkig is dat ook de mening van de meerderheid in deze raad. In het bestuursakkoord is niet voor niks opgenomen dat we in Papendrecht geen coffeeshops toestaan.

Schadelijk

Drugsgebruik is schadelijk voor de gezondheid en al helemaal voor jongeren. Cannabis is een verslavend middel dat levens van veel jongeren en ouderen kan verwoesten. Het gedoogbeleid is niet alleen slecht voor de gebruikers zelf, maar ook de maatschappij ondervindt er schadelijke gevolgen van. Denk aan financiële problematiek, inzet van politie en justitie en de extra kosten voor de gezondheidszorg. De SGP wil daarom dat we stoppen met gedogen en de wet gaan handhaven.

Volgens het Trimbos Instituut zijn de voornaamste gezondheidsrisico’s van cannabisgebruik de ontwikkeling van een verslaving, cognitieve problemen en psychosen. Voor gezondheidsrisico’s van cannabis geldt dat ze toenemen naarmate men op jongere leeftijd start met cannabisgebruik, men meer en frequenter cannabis gebruikt en men sterkere cannabis gebruikt.

Argumenten

In het debat over coffeeshops spelen twee argumenten een rol die ik ook proef uit de insteek van de schriftelijke vragen en de oplegnotitie.

1. Door een coffeeshop zouden illegale drugshandel, overlast en criminaliteit die daarmee gepaard gaat doen afnemen
2. Een coffeeshop zou kunnen voorkomen dat jongeren risico lopen om met drugscriminaliteit in aanraking te komen.

Ik zou daar als volgt op willen reageren. Ik herhaal: coffeeshopbeleid vraagt niet primair om pragmatische, maar om normatieve keuzes. Daarbij is niet gezegd dat de regulering van wietverkoop de illegale kweek, verkoop en gebruik van wiet zal doen afnemen. Sowieso blijkt de productie van wiet illegaal, dat is het hele probleem van het gedoogbeleid: de ‘achterdeur’ is niet geregeld. Wat je in ieder geval kunt zeggen is dat het wietgebruik in Nederland al jarenlang significant boven het Europese gemiddelde ligt. We zijn gewoon abnormaal bezig.

Verder blijkt uit de beantwoording van de schriftelijke vragen duidelijk dat drugsproblematiek zich sterk voordoet in de groep hoogrisicojongeren (8-23 jaar). Het is zeer aannemelijk dat een groot deel hiervan dus nog geen 18 jaar is en dus géén toegang heeft tot een coffeeshop. Er wordt in deze beantwoording opgemerkt dat Papendrecht zelfs in de top-10 gemeenten staat van deze groep jongeren. Een coffeeshop lost drugsgebruik onder jongeren niet op, laat dat glashelder zijn. Een coffeeshop normaliseert drugsgebruik - en dat moeten we niet willen.

Wat dan wel?

Wat dan wel? De SGP hecht aan goede voorlichting op scholen waarbij concreet wordt benoemd wat de gevaren zijn van een drugsverslaving en ook de kans om betrokken te raken in drugscriminaliteit. We zien ook in de beantwoording van de art. 40 vragen ook een aantal goede suggesties genoemd. Denk dan aan de inzet van straatcoaches, credible messengers en interventies gericht op de digitale leefwereld van jongeren. Ik citeer graag de woorden van mijn collega-fractievoorzitter van de Christenunie-SGP in Zwijndrecht, Andries van Gemerden: “Wij zijn niet voor middelen die mensen afbreken, maar voor het bevorderen van het welzijn van de naasten.”

Persoonlijk ben ik ook erg gecharmeerd van het IJslandse preventiemodel. IJsland heeft de laatste 20 jaar een op gemeenschappen gebaseerde preventieaanpak gebruikt om het middelengebruik (alcohol, tabak en drugs) aan te pakken onder jongeren en het welbevinden onder jongeren te verbeteren. Het IJslandse model is wetenschappelijk onderzocht en heeft spectaculair goed gewerkt. Verschillende Nederlandse gemeenten werken ook al met (onderdelen) van dit preventiemodel.

• Kan het college toelichten welke preventieaanpak onze GGD nu heeft en of daar ook elementen vanuit het IJslandse preventiemodel in zitten?

Amendement

Het mag duidelijk zijn dat de SGP geen meerwaarde ziet in een werkbezoek aan een coffeeshop. Wat ons betreft komt er geen coffeeshop in Papendrecht, ook niet in een later stadium. Uit de beantwoording van de schriftelijke vragen van D66 wordt duidelijk dat in vrijwel geheel Papendrecht een verbodsbepaling geldt voor coffeeshops. Alleen voor de bedrijventerreinen Noordhoek en Oosteind en het bestemmingsplan voor het Land van Matena zou dit in principe mogelijk zijn. Uit de beantwoording blijkt dat in onze huidige Omgevingsvisie nu niets opgenomen met betrekking tot het wel of niet toestaan van de vestiging van coffeeshops. Nu is het zo dat we vanavond een aanpassing van de Omgevingsvisie bespreken en daarover binnenkort besluiten. De SGP zal bij de behandeling daarvan een wijzigingsvoorstel (amendement) indienen om in héél Papendrecht géén coffeeshops toe te staan. Wij hopen dat dit wordt aangenomen!